Pulsoksymetr na palec wielu osobom kojarzy się ze specjalistycznym sprzętem medycznym stosowanym w jednostkach medycznych. Ale również może być używany przez każdego z nas w warunkach domowych. Jednak niewiele osób wie tak naprawdę czym jest pulsoksymetr i do czego się go stosuje. Dlatego w tym wpisie postaramy się wyjaśnić czym jest to niewielkie urządzenia nazywane pulsoksymetrem i do czego służy. Nazwa urządzenia pochodzi od nieinwazyjnej metody za pomocą której oznacza się wysycenie krwi tlenem przezskórnie – pulsoksymetrii. Pomiar saturacji przenośnymi niewielkimi pulsoksymetrami odbywa się bezpiecznie i bezboleśnie, ponieważ to niewielkie urządzenie zakłada się zazwyczaj na palec i tam dokonuje się pomiaru. Palec to najczęściej wykorzystywana część ciała na której umieszcza się pulsoksymetr jednak saturację można mierzyć także na palcu u stopy, małżowinie usznej, skrzydełku nosa a także czole. To miejsca gdzie najczęściej dokonuje się pomiaru stacjonarnymi urządzeniami do pomiaru saturacji. W przypadku pomiaru saturacji u noworodków zazwyczaj urządzenie umieszcza się na nadgarstku lub też stopie.
Urządzenia posiada specjalistyczne czujniki, które dokonują pomiaru pochłonięcia przez czerwone krwinki w naczyniach włosowatych promieniowania czerwonego i podczerwonego o dwóch różnych długościach fali. Dający sygnał pulsoksymetr składa się z dwóch składowych stałej i zmiennej – pulsującej. Zmienna składowa określa absorbancję pulsującej krwi tętniczej. Pulsoksymetr pozwala nam obliczyć stopień nasycenia hemoglobiny tlenem-SpO2, również za jego pomocą możemy sprawdzić pomiar tętna.
Czym jest saturacja i po co się ją mierzy?
Słysząc słowo saturacja również nie wszyscy wiedzą czym jest i po co się ją w ogóle mierzy. Zazwyczaj z terminem saturacja spotykamy się podczas pobytu w szpitalach. Nie obce słowo saturacja jest także dla osób korzystających z tlenoterapii za pomocą koncentratorów tlenu, dla niektórych sportowców którym zaleca się pomiar tzw. saturacji czy osoby mające przewlekłe choroby oddechowe.
Saturacja to inaczej wysycenie cieczy gazem oznaczana symbolem SaO2. Najczęściej saturację mierzy się pacjentom w szpitalach, na oddziałach ratowniczych. Dla osób u których występuje niedotlenienie organizmu w nagłych wypadkach, zatruciach, przy wstrząsach krwotocznych, anafilaktycznych. Jak i również dla pacjentów mającym problemy z oddychaniem, nieprawidłowym ciśnieniem krwi, przy kontroli stanu pacjenta w trakcie zabiegów, operacji, u kobiet w ciąży do monitorowania czynności życiowych. Bardzo ważny jest pomiar saturacji dla osób korzystających z tlenoterapii, jak i również sportowców. Istotny jest także pomiar dla osób, które mają choroby oddechowe np. stany zaostrzenia astmy, POChP itp.
Normy Saturacji
Pomiar saturacji jest określany w wartościach procentowych. Prawidłowa saturacja powinna mieścić się w granicach 95 – 97% jest to ogólnie przyjęta norma dla osób dorosłych. Z kolei u osób po 70 roku życia saturacja powinna oscylować na poziomie 94 do 98 procent. Inna norma obowiązuje osoby poddające się tlenoterapii tutaj za odpowiednią granicę przyjmuje się poziom od 98 do 100%. Spadek saturacji poniżej 90% powinien nas zaniepokoić, ponieważ może to świadczyć o poważnej niewydolności oddechowej. Inaczej również może wyglądać saturacja u osób palących, zazwyczaj jest ona niższa niż u osób niepalących. Warto również pamiętać o tym, że nawet kiedy poziom saturacji jest wysoki, to wartość tlenu na poziomie tlenowym może być niska, ponieważ badanie saturacji nie odnosi się do metabolizmu tlenowego w komórkach.
Czynniki zaburzające poziom saturacji
Podczas pomiaru saturacji musimy także pamiętać o czynnikach, które mogą powodować jej nieprawidłowości w otrzymanym wyniku. Do takich czynników można zaliczyć nieodpowiednią temperaturę – np. wykonywanie pomiaru w zimnym miejscu, niska perfuzja tkankowa – przepływ krwi przez serce, płuca i mózg. Również takimi czynnikami może być zaburzenie poziomu hemoglobiny, niekontrolowane odruchy ciała np. drgawki. Niekiedy także wpływ może mieć rodzaj światła w pomieszczeniu jakim dokonuje się pomiaru czy chociażby zmiany na paznokciach np. grzybicze a nawet ciemny lakier. Stąd bardzo często zaleca się zmywanie paznokci przed badaniem saturacji. Przy każdym pomiarze saturacji należy brać powyższe czynniki pod uwagę zwłaszcza jeżeli sami dokonujemy pomiaru w warunkach domowych.
Jak łatwo i bezpiecznie zbadać poziom saturacji w domu?
Pomiar saturacji w domu powinny wykonywać osoby, które mają problemy oddechowe, korzystające z tlenoterapii, sportowcy. Również okresowo poziom saturacji powinien sobie zbadać każdy z nas, szczególnie osoby palące a także osoby uprawiające sport wysiłkowy oraz pacjenci mający wskazania od lekarza specjalisty. Warto poziom saturacji również badać u osób starszych, w podeszłym wieku mających liczne problemy zdrowotne. Badanie mobilnym pulsoksymetrem jest bezpieczne i nie wymaga specjalnego przygotowania. Pomiaru można dokonać w szybki sposób w dowolnym miejscu. Należy jedynie pamiętać aby przed badaniem mieć czyste, osuszone i ogrzane dłonie. Zaleca się również ściągnięcie opatrunków jeżeli takowe posiadamy, czy skrócenie paznokci, usunięcie tipsów oraz zmycie lakieru do paznokci. Pomiaru mobilnymi urządzeniami powinniśmy dokonywać na palcu wskazującym prawej lub lewej ręki. Aby zbadać poziom saturacji w warunkach domowych, należy zaopatrzyć się w pulsoksymetr przenośny – mobilny. Obecnie taki pulsoksymetr mogą Państwo zakupić w aptekach czy sklepach medycznych. Pulsoksymetr do użytku domowego to niewielkie i poręczne urządzenie, które zazwyczaj jest zasilane na baterie, więc można mieć je zawsze przy sobie. Jego działanie jest bardzo proste w obsłudze. A mianowicie taki pulsoksymetr najczęściej zakłada się na palec i włącza po czym na ekranie pojawia się nasz wynik. Normy saturacji podaliśmy powyżej. Jeżeli saturacja mieści się w granicach to znaczy że wszystko jest w porządku z kolei jeżeli normy są zaburzone to należy niezwłocznie skonsultować się ze specjalistą i ustalić przebieg leczenia. Aby badanie przebiegło w prawidłowy sposób należy stosować się do zaleceń producenta sprzętu oraz wziąć pod uwagę czynniki, które mogą wpłynąć na zafałszowanie wyniku podane również powyżej.
Jaki pulsoksymetr wybrać do badania w domu?
Kiedyś poziom saturacji mogliśmy zbadać jedynie w szpitalu czy innych jednostkach medycznych. Na szczęście dzisiaj nie jest konieczne za każdym razem aby zbadać poziom saturacji udać się na wizytę do lekarza czy szpitala. Co znacznie ułatwia funkcjonowanie zwłaszcza osobom z chorobami dróg oddechowych, sportowców czy osób korzystających z domowej tlenoterapii przy użyciu np. koncentratorów tlenowych. W tej chwili na rynku znajdziemy bardzo wiele urządzeń mobilnych do pomiaru saturacji w domu. Jednak bardzo wiele osób zastanawia się jaki pulsoksymetr wybrać i co powinien mieć taki sprzęt. I tutaj przychodzimy z pomocą. Jeżeli chodzi o wybór dobrego pulsoksymetra to powinniśmy wybierać sprawdzone urządzenia typowo przeznaczone do badania saturacji i tętna. Pulsoksymetry mobilne są urządzeniami nieskomplikowanymi w obsłudze. Dobre mobilne urządzenie do pomiaru saturacji powinno mieć wysoki stopień dokładności pomiar, przyda się również czytelny wyświetlacz zapewniający łatwość w odczycie danych. Istotne jest także niskie zużycie energii, również funkcję samo wyłączania co pozwoli nam na większą oszczędność baterii. A także przydatny czujnik informujący nas o nieprawidłowym pomiarze. Ceny urządzeń wahają się od kilkudziesięciu do nawet kilkuset złotych, jednak dobry pulsoksymetr kupimy już od około 130 do 200 zł.
Niniejszy wpis ma charakter informacyjny, aby w prawidłowy sposób dokonać badania należy stosować się do zaleceń lekarza specjalisty oraz wskazówek zawartych w instrukcji obsługi urządzenia.
