Wiele osób zadaje sobie pytanie czy płukanie zatok jest bezpieczne i czy można je wykonać samodzielnie? Tak płukanie zatok jest bezpieczne pod warunkiem, że zostanie wykonane prawidłowo. Płukanie zatok to inaczej irygacja zatok. Do tego celu są przeznaczone specjalne buteleczki nazywane irygatorami. Taka buteleczka posiada zwężona końcówkę którą umieszcza się w przewodzie nosowym. Mogą to być również akcesoria do inhalacji kształtem przypominające czajniczek czy dzbanek z wydłużoną końcówką oraz gruszki najczęściej stosowane u dzieci.
Czym jest zapalenie zatok?
Zapalenie zatok to temat bardzo obszerny, który nie sposób streścić w kilku zdaniach. Jednak osoby cierpiące na zapalenie zatok na pewno wiedzą z czym jest to związane. A mianowicie z uczuciem rozbicia, zatkanym nosem i niestety nasilającym się bólem, głowy niekiedy uniemożliwiającym normalne funkcjonowanie. Zapalenie zatok może obejmować jedną lub kilka zatok. Możemy wyróżnić postać lżejszą ale również i cięższą przewlekłą.
Do zakażenia zatok bardzo często dochodzi przez błonę śluzową jamy nosowej ale również może dojść drogą zębopochodną i krwiopochodną. Ostre zapalenie zatok może trwać nawet do 4 tygodni, z kolei przewlekłe do 12 tyg. W każdym z tych przypadków powinniśmy skonsultować się z lekarzem specjalistą, który po badaniu stwierdzi jaki rodzaj leku dobrać i jaką metodą leczyć zatoki.
Przyczyny zapalenia zatok tutaj bierze się pod uwagę wiele czynników jednak etiologia przewlekłego zapalenia zatok nie jest do końca znana ale istnieją czynniki wyzwalające ten stan jak np.: różnego rodzaju alergeny, zanieczyszczenia powietrza, nieprawidłowa budowa kanału zatokowego w tym skrzywienie przegrody nosowej.
Na przewlekłe zapalenie zatok z kolei mogą wpływać takie czynniki jak: zakażenia górnych dróg oddechowych najczęściej wirusowe, bakteryjne ale również grzybicze. Alergeny do których możemy zaliczyć roztocza kurzu, zarodniki grzybów, sierść zwierzęcą, pyłki rośli itp., Substancje drażniące jak np. pochodzące z zanieczyszczeń powietrza w tym pyły, smog, pestycydy, detergenty. Wpływ może mieć także nieprawidłowa anatomiczna budowa przegrody nosowej w tym jej skrzywienie czy polipy. Bardzo często palenie papierosów tutaj zarówno znaczenie ma bierne jak i czynne. Także wpływ może mieć stosowanie środków obkurczających błonę śluzową czy zmiany temperatur powietrza oraz ciśnienia atmosferycznego szczególnie u osób, które nurkują czy pływają. Tych przyczyn jak widać jest bardzo wiele mogą być też również inne, ważne jest aby udać się do lekarza, który postawi poprawną diagnozę co w dużym stopniu ułatwi leczenie.
Sól fizjologiczna – bezpieczny preparat do oczyszczania zatok
Ponieważ znając czynnik, który ma największy wpływ na zapalenie zatok możemy próbować go ograniczyć tym samym zmniejszyć częstotliwość występowania zapaleniu zatok. Na przykład jeżeli okaże się, że to zanieczyszczone powietrze bezpośrednio wpływa na nasz stan zdrowia, zawsze możemy ułatwić sobie leczenie poprzez zastosowanie chociażby w domu oczyszczacza powietrza, który pozwoli zminimalizować zanieczyszczania również ograniczyć roztocza kurzu, alergeny w postaci zarodników grzybów czy sierści. Warto zawsze starać się w jak największym stopniu eliminować czynniki mogące być przyczyną zapalenia zatok. Dla palaczy będzie to np. zaprzestanie palenia papierosów a osób, które nie palą unikać wdychania dymy papierosowego. Również warto zrezygnować z zastosowania detergentów w gospodarstwie domowym, których składniki przyczyniają się do pogorszenia stanu naszego zdrowia zastępując je bardziej ekologicznymi rozwiązaniami. Chociażby do sprzątania stosować bardziej naturalne produkty jak ocet, kwasek cytrynowy itp. W leczeniu zatok można stosować różne środki, które zostaną przepisane nam przez lekarza prowadzącego w tym także irygacje nosa. Irygacja nosa to jedna z form leczenia zatok, która daje bardzo dobre rezultaty aby była jak najskuteczniejsza to warto już na samym początku objawów zapalenia zatok wdrożyć ich płukanie.
Najczęstsze objawy zapalenia zatok:
- zatkany nos
- ucisk, ból w okolicy nosa, czoła niekiedy ból zębów
- złe samopoczucie, ogólne rozbicie, gorączka
- nasilanie się bólu przy pochylaniu
- gęsta żółta lub zielona wydzielina z nosa, przy ostrym zapaleniu również brunatna czasami z krwią
- ściekanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, nieprzyjemny zapach z ust
- zaburzenia węchu
Irygacja krok po kroku
Aby wykonać irygację powinniśmy zaopatrzyć się w dobry irygator do inhalatora najlepiej takowy zakupić w sklepie medycznym.
Irygacje może wykonać każdy chyba, że istnieją jakieś przeciwwskazania od lekarza. Przeciwwskazaniem do wykonywania tej czynności może być zatkanie obydwu dziurek nosa, wtedy nie można wykonywać irygacji. Różnego rodzaju urazy w okolicy nosa, twarzy, uszu także wykluczają nas z możliwości płukania zatok. Także irygacja nie jest wskazana dla osób nadwrażliwych na chlorek sodu. Oraz przeciwskazania od lekarza prowadzącego, zawsze skonsultujmy z lekarzem czy nasz stan zdrowia pozwala nam na wykonywanie czynności irygacji nosa.
A więc jeżeli nie mamy żadnych przeciwwskazań możemy przystąpić do irygacji zatok.
Pojemniczek należy uprzednio zdezynfekować i umyć bezpiecznymi środkami. Po czym napełniamy go płynem do irygacji. Tutaj można zakupić gotowe zestawy mieszanek lub użyć bezpiecznej soli fizjologicznej, która bardzo dobrze oczyszcza zatoki i jest stosunkowo tania. Wybór preparatu jeżeli nie zaleci nam lekarz i nie mamy żadnej reakcji alergicznej jest dowolny, oczywiście zakupiony w aptece czy sklepie medycznym. Niektórzy do płukania zatok stosują roztwór soli kuchennej. Jednak my nie polecamy takiego rozwiązania, ponieważ bardzo często źle dobrane proporcje soli mogą uszkodzić delikatne błony śluzowe nosa.
Do buteleczki – irygatora należy wlać odpowiednio dobrany preparat po czym zatkać otwór palcem i wstrząsnąć buteleczką aby roztwór dobrze się wymieszał. Płukanie zatok najlepiej jest wykonywać nad zlewem lub wanną tak aby woda mogła swobodnie spływać. Jeżeli już jesteśmy nad odpowiednim miejscu to możemy przystąpić do płukania zatok. Płukanie zatok powinno być obustronne czyli raz na jedną a potem na drugą dziurkę nosa. Nie ma tutaj znaczenia od której strony zaczniemy. Na przykład zaczynając płukanie od prawej strony należy głowę pochylić do prawego ramienia najlepiej aby go dotykała.
Jeżeli przybraliśmy odpowiednią pozycje to delikatnie wlewamy płyn do lewej dziurki nosa obserwując co się dzieje. Wydzielina powinna wypływać prawą dziurką nosa również może wypływać poprzez ścianę gardła należy ją wtedy wypluć, w żadnym wypadku nie połykać. W ten sam sposób należy postąpić z drugą dziurką nosa.
Po zakończeniu płukania zatok chwilę powinniśmy odczekać ze spuszczoną głową tak aby spłynęła całą wydzielina po czym wydmuchać nos. Irygator należy dokładne wymyć nie zapominając o końcówkach.
Jeżeli chodzi o częstotliwość wykonywania irygacji to tutaj wygląda to bardzo indywidualnie. Raz na jakiś czas każdy z nas powinien dokładnie oczyścić kanał zatokowy, co pozwala utrzymać odpowiednią higienę zatok i przeciwdziałać różnego rodzaju stanom zapalnym. Płukanie zatok także częściej polecane jest alergikom a osoby, które często miewają problemy z zatokami najlepiej aby płukanie rozpoczęły już na samym początku kiedy pojawiają się objawy zapalenia zatok. Czyli raz lub dwa razy dziennie przy zapaleniu zatok.
Korzyści z płukania zatok są bardzo duże. Po odblokowanie nosa do pozbycia się niektórych chorób. Systematyczne płukanie zatok pozwala na ich dokładne oczyszczenie, tym samym zapobiega namnażaniu się zanieczyszczeń, bakterii, wirusów, które powodują stany zapalne. Dlatego profilaktyka w takim przypadku jest najlepszym rozwiązaniem dla każdego z nas a szczególnie osób, których zapalenie zatok dotyka częściej.
Płukanie zatok u dzieci
Tutaj też bardzo wiele osób zadaje nam pytanie czy płukanie zatok u dzieci jest bezpieczne i jak je wykonywać oraz w jakim wieku? Dzieci znacznie częściej niż osoby dorosłe miewają nieżyty nosa czy nawet zapalenie zatok. Wynika to z tego względu, że dziecko nie potrafi dokładnie samodzielnie oczyścić noska dlatego tutaj szczególnie u najmłodszych pacjentów dużą rolę spełnia rodzić. Który powinien systematycznie oczyszczać kanał nosowy z wydzieliny i zanieczyszczeń w tym celu rodzice zazwyczaj stosuje gruszki przy suchym katarku lub też aspiratory do nosa. Dzięki temu oczyszcza kanał nosowy minimalizując również występowanie zapaleniu zatok.
Z kolei kiedy już u dziecka dojdzie do takiego stanu to również można wykonywać irygację. Dla dzieci także możemy zakupić specjalne irygatory do noska ale również korzystać można z irygatorów dla osób dorosłych, kiedy mają dołączone do zestawu mniejsze końcówki. Również do irygacji można wykorzystywać gruszki oraz specjalne pojemniki np. dzbanki. Tutaj należy stosować również bezpieczne preparaty typowo przeznaczone dla dzieci lub zapisane przez pediatrę.
Jeżeli stosujemy dla dziecka irygator przeznaczony dla osoby dorosłej to napełniamy znacznie mniejszą ilością roztworu w ulotce znajdziemy szczegółowe informacje jeżeli chodzi o ilość płynu jaką powinniśmy zastosować u dziecka. Tutaj ilość użytego preparatu zazwyczaj różni się od wieku dziecka. Jeżeli chodzi o wiek jaki jest najlepszy aby móc zacząć stosować irygację? To tutaj nie ma dokładnie określonego wieku, irygację można wykonywać nawet u bardzo malutkich dzieci. Uwaga jednak tutaj irygację u dzieci poniżej 4 roku życia zaleca się aby wykonywał wykwalifikowany personel medyczny, który wie jak postępować z malutkim dzieckiem w przypadku np. zachłyśnięcia. Warto aby rodzic, który ma małe dziecko i chce samodzielnie wykonywać irygację w bezpieczny sposób został poinstruowany przez osobę wykwalifikowaną pielęgniarkę czy pediatrę. Starsze dzieci i nastolatkowie mogą po odpowiednim przyuczeniu wykonywać irygację samodzielnie jednak dobrze aby zawsze w pobliżu była jakaś osoba dorosła.
Tak więc podsumowując nasz wpis wykonywanie irygacji jest skuteczne i bezpieczne jednak zawsze przed przystąpieniem do takiego zabiegu powinniśmy zapoznać się z prawidłowym wykonywaniem tego zabiegu. Ale również zapytać naszego lekarza prowadzącego czy my lub nasze dziecko nie ma żadnych przeciwskazań do wykonywania irygacji. Do tego celu pamiętajmy aby najlepiej zakupić specjalne irygatory oraz preparaty o bezpiecznym składzie.